Geen stilte voor de storm, gewoon doorbouwen

Gespreksleider Erik Dijkstra trapt de discussie af. Hij vraagt of er sprake is van een zogenoemde ‘Perfect storm’ in de Nederlandse woningmarkt. Het lijkt alsof alles tegelijkertijd misgaat: een chronisch personeelstekort, een hardnekkige stikstofproblematiek, stijgende rentes, een enorme inflatie en een grote behoefte aan betaalbare woningen in de steden.

Economische tegenwind

‘De sector heeft inderdaad last van economische tegenwind’, beaamt Peter Boelhouwer – hoogleraar Huisvestingssystemen aan de TU Delft. ‘Door de combinatie hoge rente en stijgende inflatie is het moeilijker om een huis te kopen’, steekt hij van wal. ‘Daarnaast hebben we te maken met stijgende bouwkosten en verkeren we in onzekerheid over wat de gevolgen van de stikstofproblematiek voor de bouwsector zijn. De hoop is gericht op nieuw beleid, waarin het bouwen van betaalbare woningen, regulering van de huursector en een nieuwe Omgevingswet centraal staan.’

Tim Hofman

In de uitzending van Pak de Macht van 18 september schetst programmamaker Tim Hofman het beeld dat projectontwikkelaars hun bouwgrond opzettelijk braak laten liggen, om er later meer aan te kunnen verdienen. Friso de Zeeuw maakt zich boos over de uitspraken van Hofman. ‘Het is een volstrekt demagogische, abjecte uitzending’, zegt de emeritus hoogleraar Gebiedsontwikkeling aan de TU Delft stellig. ‘In Nederland zijn er geen projectontwikkelaars die hun grond met opzet niet bebouwen.’

Edwin Kolkhuis Tanke – directeur van Novaform – is het helemaal met Friso de Zeeuw eens. ‘Met alle grondposities die we hebben, zijn we continu bezig. Tim Hofman laat mensen geloven dat bij elke grondpositie ook een bestemmingsplan hoort. Niks is minder waar. Daar moeten wij heel hard voor werken. Planvorming neemt vaak veel tijd in beslag.’ Peter Boelhouwer knikt instemmend: ‘Het begint met het maken van realistische plannen voor locaties die vrijkomen. Voldoende betaalbare woningen realiseren is mooi, maar er moeten ook voldoende financiële middelen zijn.’

“ In Nederland zijn er geen projectontwikkelaars die hun grond met opzet niet bebouwen. ”

Bezwaarprocedures

Zijn de plannen van Hugo de Jonge wel realistisch? Dat vraagt Erik Dijkstra zich hardop af. De Jonge, minister van Volkshuisvesting, heeft de ambitie om de komende tien jaar één miljoen woningen te bouwen. ‘Een verdubbeling van het aantal bezwaarprocedures bij de Raad van State werkt vertragend’, stelt Edwin Kolkhuis Tanke vast. ‘Het wordt steeds gemakkelijker om een beroep of een bezwaar in te dienen. De doorlooptijd van zo’n procedure neemt veel te veel tijd in beslag. Als we die verkorten, kunnen we de ambities van De Jonge ruimschoots waarmaken.’

‘Bezwaarprocedures werken vertragend’, erkent ook Friso de Zeeuw. ‘Maar verkorting van de doorlooptijd is onvoldoende om de doelstellingen te halen. We hebben te maken met tegenstrijdige maatschappelijke belangen. Door de toeslagenaffaire kijkt de Raad van State veel preciezer naar de plannen. Burgers die tegen de plannen zijn, maken bezwaar. De mensen voor wie de woningen bedoeld zijn, zien we niet bij de Raad van State.’

Tegengeluid

Friso de Zeeuw benadrukt tot slot dat projectontwikkelaars als KlokHolding in tijden van crisis een verantwoordelijkheid dragen. ‘Ook onder de huidige, moeilijke omstandigheden hebben ze de opdracht om betaalbare woningen te realiseren’, laat hij een tegengeluid horen. ‘Tijdens de bouwcrisis van 2009 – 2014 kwam alles stil te liggen. Zo erg is het nu niet. We kunnen gewoon doorbouwen. Dat is de boodschap die centraal moet staan.’

Het hele gesprek terugkijken? Bekijk dan de live-beelden van de paneldiscussie.